کتابخوانی، تند خوانی، قصه گویی، نقالی آئینی و ملی
این روزها سرگرمی بیشتر مردم مطالعه پیامهای شبکه های اجتماعی است در واقع نزدیکترین رابطه ما با مطالعه، پیامهای پندآموز در شبکه اجتماعی شاید باشد. بنابراین اینطور به نظر میرسد که کتابخوانی مورد اجحاف قرار گرفته است. در این دوره که پیامهای کوتاه حوصله را برای خواندن کتاب طویل کم کرده است، ترفند تندخوانی و یا شنیدن قصه گویی و نقالی آئینی و ملی به صورت تصویری و شنیداری میتواند کمک کننده باشد. به طور مثال شاید خواندن شاهنامه با متن ثغیل دشوار باشد اما شنیدن نقالی با زبان بدن پرشور میتواند در حوصله ما بگنجد و به شیرینی ما را به دامان قصه و قصه گویی بیاندازد.
فایده تند خوانی در قصه گویی و نقالی آئینی و ملی نیز خود را نشان میدهد. به طوریکه با چند نگاه از بالا به پایین صفحه میتوان دریافت که در این صفحه چه مطالبی آمده است، همچنین به بیان مختصر و مفید در قصه گویی و نقالی کمک میکند. در نتیجه با این ترفند قصه گو سریعتر مخاطب را به نقطهای که میخواهد؛ میرساند. سرعت بخشیدن در درک مخاطب از شگردها و مهارتهای قصهگویی است.
البته این نکته حایز اهمیت است که مختصرخواني ازتندخواني جداست. چنان نيست كه تندخوانی در واقع سرسری خواندن و در نيافتن كامل مطلب باشد. ميتوان هم سريع خواند، هم صحيح و دقيق، محتوا را فهميد. با مختصر خواني میخواهیم به مطالب مهم و عمده يك مقاله، روزنامه يا كتاب بدون دشواری زیادی برسیم، اما با تندخوانی قصد درک و دریافت همه مطالب یک كتاب یا مقاله داریم. در تندخوانی دریافت موضوع در زماني كمتر بسیار مورد توجه است که در ادامه چگونگی این ترفند را شرح خواهیم داد.
کتابخوانی
افراد از کتابخوانی هدفهای متفاوتی را دنبال میکنند. برخی به دنبال تحصیل و یا شغل هستند برخی نیز جهت سرگرمی و رشد فردی رو به خواندن کتاب آوردهاند. یکی از بزرگترین دلایل کتاب خواندن، کسب دانش است. تکامل و رشد انسان در طول زندگی بهوسیله رویارویی او با چالشها، مسائل و تجربیات گوناگون به وقوع میپیوندد؛ اما مطالعه کتاب میتواند تجربیات و روش برخورد صحیح با چالشهای زندگی را بدون هزینه و به راحتی در اختیار ما قرار دهد.
فواید کتاب و کتابخوانی
پرواضح است که خواندن کتاب رسیدن به دانش نهفته در آن را میسر میسازد. همچنین خواندن کتابهایی با موضوعات متنوع چه علمی و چه راستانی و روانشناسی عمق دانش و نگاه ما به دنیای پیرامون را افزایش می دهد. میتوان کتاب خواندن را به مدیتیشن، یوگا و پیادهروی در فضای باز، تشبیه کرد. وجه تشابه این موارد در عملکرد و تأثیرگذاری آن در مهار استرس و رسیدن به آرامش ذهنی است. این فرآیند مهار استرس میتواند از کودکی برای فرزندان انجام شود بدین صورت که والدین با خواندن کتاب و ارایه راهحل کتابخوانی به کودکان خود، آنها را با این مسیر آرامش آشنا کنند.
از مطالعاتی که در این زمینهها انحام شده چنین دریافت میشود که کتابخوانی اثرات مثبتی بر مغز دارد. در واقع با خواندن کتاب و تحریک ذهن، میتوان از بیماری زوال عقل و بیماری آلزایمر جلوگیری کرد. در هنگام کتاب خواندن مغز خود را مانند یک عضله تمرین دهید، بدین صورت که سعی کنید شخصیتهای کتاب، تاریخ، داستان کلی و … را به خاطر داشته باشید. با این تمارین مغز قوی شده و سالمتر میماند.
همچنین با کتاب خواندن قوه تخیل خود را پرورش میدهید. به طور مثال با خواندن هر کتاب (مخصوصا کتابهای داستانی) گویا به دنیای دیگری میروید و تجربیاتی در این دنیای جدید را میبینید. در کنار افزایش قوه تخیل، دایره لغات نیز افزایش مییابد و به تدریج مهارتهای نویسندگی، گفتاری و ارتباطی به همان نسبت بهتر خواهد شد. در نتیجه هرچه بیشتر بخوانید، میتوانید بهتر بنویسید و در نهایت بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنید.
همچنین موجب تقویت بخش پردازش زبان در مغز میشود و میتواند تأثیر مثبتی روی کارکردهای حسی و حرکتی بگذارد. با همین روند کتابخوانی باعث ارتباط بهتر با پیرامون و افزایش علم و آگاهی در زمینه های مختلف میشود که همه این ها در کنار هم موجب بالا رفتن اعتماد به نفس در افراد میشود.
تمرکز از نتایج مهمی است که با کتاب خواندن بدست میآید. در واقع تمرکز و کتابخوانی علت و معلول یکدیگر به صورت رفت و برگشتی هستند. یعنی باید تمرکز داشت تا بتوان یک کتاب را با دقت خواند و از طرف دیگر با خواندن کتاب کم کم به قدرت تمرکز نیز افزوده میشود. براساس نتایج برخی پژوهشها دقت و تمرکز افراد کتابخوان بسیار بیشتر از باقی افراد است. بعضا دیدهایم که در یک بازهی زمانی کوتاه هم کار خود را انجام میدهیم، هم ایمیلها را چک میکنیم، هم شبکههای اجتماعی خود را چک میکنیم و پاسخ دوستان خود را میدهیم. در کنار همه اینها به مدیر خود نیز پاسخ کار محول شده را میدهیم. کاملا واضح است که این تداخل و همزمانی امور باعث افزایش استرس و کاهش بهرهوری میشود.
راهحل این موضوع کتابخوانی است. زمانی که کتاب میخوانید، تمام توجه به روند داستان است، دنیای اطراف به فراموشی میرود و بعد از مدتی خود را غرق شده در جزئیات داستان مییابید. همین امر تمرینی برای مغز میشود که تمرکز روی یک کار را افزایش دهد و پرت شدن حواس به امور پیرامون را تا حد امکان کاهش دهد. توصیه ما این است هر روز قبل از شروع به کار، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کتاب بخوانید؛ با این کار تاثیر خارق العاده آن بر افزایش تمرکز در طول روز را خواهید دید. در دنیای امروز کتاب در مقایسه با سایر ابزار سرگرمی، بسیار ارزانتر است و البته راه رایگان هم برای آن وجود دارد و آن استفاده از کتابخانه و امانت کتاب است. همچنین کتابهای زیادی برای خواندن وجود دارد، که هرگز موضوع برای یادگیری، کتاب خواندن کم نمیآورید.
قابل حمل و سبک وزن بودن کتاب نیز از نکاتی است که استفاده از آن را حتی در سفر، در رخت خواب و یا در طول تعطیلات آسان کرده است. البته با آمدن کتاب صوتی دیگر بهانهای برای تنبلها باقی نمیماند. همچنین فیلمهای بسیاری براساس کتاب ها ساخته شدهاند. اما همیشه توصیه شده که کتاب را به دیدن فیلم ترجیح دهید چراکه داستان با کمال یک کتاب بسیار بهتر لمس میشود. البته دیدن فیلم برگرفته از کتاب میتواند دید و تصور زیبایی به کتابخوانی شما بدهد.
از دیگر مزایای خواندن کتاب، تاثیر آن در ایجاد مهارت تفکر انتقادی است. با خواندن کتاب با تفکرات مختلف آشنا میشویم و با درک بیشتری نسبت به نگرشهای مختلف برخورد میکنیم. یعنی در مواقعی که با فردی تفاوت نگرش داریم با شیوه انتقاد صحیح آن را مطرح خواهیم کرد. این امر حتی در تصمیم گیریهای روزمره نیز تاثیر مثبتی دارد. کتابخوانی میتواند الهام بخش زندگی باشد. مثلا خواندن یک کتاب با موضوع بیوگرافی بزرگان میتواند شما را تشویق و راهنمایی برای تغییر اهداف شخصی و یا انتخاب روند زندگی با الگوی زندگی بزرگان باشد.
تند خوانی
تندخوانی در واقع استفاده از راهکارهایی عملی است که سرعت خواندن را بسیار بالا میبرد. در نتیجه امکان یادگیری و خواندن صفحات بیشتر در مدت زمان کمتر را فراهم می سازد. تندخوانی را نباید با کم شدن درک و سریع خوانی بدون دریافتی اشتباه گرفت؛ اتفاقاً درک و تمرکز در مطالعه نیز با سرعتی که به مطالعه اضافه میکنیم، افزایش میباید. خواندن مهارتی است که با چشمها، گوشها، دهان و مغز ما مرتبط است. با ترفند تندخوانی از این اعضا به بهترین نحو استفاده میکنیم. در اینجا نکات ریزی در بکارگیری از این روش با شما در میان میگذاریم.
نکاتی برای تند خوانی
در اینجا نکاتی کاربردی برای تندخوانی به روش ساده بیان کردهایم که با تمرین و استفاده از آنها میتوانید به مطالعه خود سرعت ببخشید بدون اینکه ذرهای از دریافت عمق مطلب کم شود.
ابتدا اینکه حرکت لبها و درون خوانی را کنار بگذارید. مثلا برای ترک این دو مانع تندخوانی، آدامس جویدن پیشنهاد میشود. در مرحله بعد سعی کنید بین خطوط گم نشوید برای این معزل میتوانید از نشانک یا انگشت و یا مداد به عنوان راهنمای چشمها استفاده کنید. سرعت خود را با گم شدن بین خطوط از دست ندهید.
برای تند خوانی میتوانید از نکته خوانی هم کمک بگیرید یعنی متن را به طور کلی برانداز کنید و نکتههای مهم را بخوانید. این کار صرفا برای زمانی است که در درک یه مطلب طولانی عجله دارید؛ در روال کلی بهتر است فقط سعی کنید متن را سریعتر بخوانید نه اینکه از مطالب بگذرید.
حدالامکان سعی کنید به خطهای گذشته بازنگردید؛ این امر مستلزم داشتن تمرکز است تا با یک بار خواندن متن را دریابید. بازگشتن به سطور قبلی باعث کاهش سرعت مطالعه خواهد شد. راهحل سرعت بخشیدن در این امر این است که از پاراگرافهایی که متوجه نمیشوید بگذرید و دوباره به روش تندخوانی متن را بازخوانی کنید.
در ورق زدن سریعتر باشید مثلا سعی کنید زمان ورق زدن را از ۴ ثانیه کمتر کنید. شاید همین ۴ ثانیه کم به نظر برسد اما تجمیع این ثانیه ها وقت زیادی از کتابخوانی ما را به خود اختصاص میدهد. همچنین سعی کنید، توقف چشم هنگام مطالعه در بین سطرها کاهش دهید. کم شدن همین توقفهای لحظهای و کوتاه سرعت کتابخوانی را به طور چشمگیری افزایش میدهد. مقلا افراد کندخوان 7 بار در هر سطر توقف لحظهای و چشمی دارند که باید سعی در کاهش آن با روش حرکت چشم در طول سطور به جای حرکت سر داشته باشید. با میتوان با افزایش دادن در زاویه دید مکث در کتابخوانی را کاهش داد. این جمله بدین معنی است که سعی کنید تصاویری را که از گوشه چشمهایتان قابل مشاهده است را بدون نگاه مستقیم؛ ببینید و اجازه ندهید چشمها سرگردان شوند و زمان مطالعه از دست برود.
این اصولی که گفته شد بخشی از روند هدفمند کردن چشمها است. البته قبل از شروع مطالعه، باید هدف خود را تعیین نمایید. این مفهوم از هدفمندی منظور هدف مطالعه است که در نهایت به هدفمندی چشمها و تمرکز آنها منتهی میشود.
نکته حایز اهمیت در تندخوانی این است که سعی کنید بلند کتاب نخوانید. چراکه سرعت قدرت بینایی شما یالاتر از سرعت تکلم شما میباشد؛ در نتیجه با بلند خواندن متن از سرعت مطالعه خود میکاهید. در مجموع نیز تلاش کنید حواس خود را تماما جمع مطالعه کنید و حدالامکان توجه خود را از شبکههای اجتماعی و یا دیگر اسباب حواس پرتی قطع کنید. به عنوان نکته آخر هم خواندن مقدمه و فهرست توصیه میشود. با خواندن مقدمه به درک کلی مطلب در زمان کوتاه میرسید که همین امر در ادامه شما را در فهم سریع کل کتاب یا مقاله کمک میکند.
قصه گویی
مهارت و هنر نقل داستان چه به صورت شعر چه به صورت نثر را قصه گویی میگویند. این تعریفی ملموس و کامل از قصه گویی است. در فرآیند قصه گویی؛ قصهگو در صدد است با استفاده از زبان و با حالت صورت و بدن، تصویرهای داستان را به طور زنده به مخاطب نشان دهد. داستانهایی که نقل میشود، میتواند به صورت گفتگو، ترانه، آواز با موسیقی یا بدون آن، با تصویر و یا سایر ابزارها همراه باشد. در قصه گویی میتوان از منابع شفاهی یا همان نقل سینه به سینه بهره برد و هم از منابع کتبی و مستند. البته این نکته حایز اهمیت است که یکی از اهداف قصه گویی باید سرگرمی باشد.
انواع قصهگویی
قصه را میتوان در موضوعات و روشهای مختلف نقل کرد و همین تفاوتها باعث تمایز انواع قصه گوییها میشود. قصهگویی انواع مختلفی دارد که در اینجا با آنها آشنا خواهیم شد. قصهگویی نقالانه نوعی از قصهگویی است که به خلق داستان میپردازد و یا اجرایی از حکایتهای شفاهی است. این قصه گویی میتواند نقل حوادث تاریخی یا ستایش رهبران گذشته و حال یک قوم باشد. قصه گویی امری فرهنگی و ملی برای کشور ما است. نقلکننده و یا قصه گو معمولا به هنگام اجرا و روایت داستان با یک آلت موسیقی که خودش و یا دیگران مینوازد، همراه میشود.
قصهگویی قومی نوع دیگری از قصهگویی است که قابل اجرا در خانه و همچنین به صورت گروهی، گردهمایی اجتماعی، قابل اجرا در خیابان و بازارها بوده است. قصهگویی در خانه، یکی از جهانیترین تجربههای انسانی است. قصهگویی مذهبی مرسوم بین مقامات و رهبران رسمی یک گروه مذهبی است که به جای قوانین برای تشریح و ترویج مذهبشان بهکار میبرند. قصهگویی تماشاخانهای متمایز از باقی قصه گوییهاست و وجه تمایز آن اجرا در تماشاخانهها است. این نوع قصهگویی به دشواری از تئاتر به مفهوم حقیقی آن جداشدنی است.
در قصهگویی کتابخانهای کتابداران را میبینیم که در ساعات منظم و خاصی در کتابخانه برای کودکان قصه میگویند. همچنین قصهگویی در اردو نیز روشهای موثر قصهگویی است. بدین صورت که فضای اردو و محیطی به نسبت غیررسمی (در دامان طبیعت) باعث افزایش خلاقیت دوجانبهای که در قصهگویی (میان قصهگو و شنونده) میشود و نتایج سودمندی به ارمغان میآورد.
نقالی آئینی ملی
نقالی یا افسانه گویی ایرانی یا پرده خوانی کهنترین شکل بازگویی افسانهها در ایران است. در واقع نقالی آیینی ملی و سنتی است و همچنین کهنترین گونه نمایشی مورد اقبال میان عموم مردم، چه در مراسم سور و چه در رخدادهای سوگ بوده است. هنر نقالی بیشترین ضریب نفوذ را در جغرافیای وسیع کشورمان به خود اختصاص داده است.
به دلیل همین ضریب نفوذ بالای هنر نقالی و اثر بخشی آن میان ایرانیان است که در کنار بسیاری از گونههای نمایش آیینی ملی و سنتی ایرانی که در فراز و فرود تاریخی که بخش عمدهای از آنها به نسیان تاریخ سپرده شده و یا شکل موزه ای به خود گرفته است.
نقالی این آیین کهن توسط فردی به نام نقال روایت میشود. در تاریخ و هرعنگ ایران نقال را که به عنوان نگهبان فرهنگ عامیانه میشناسند. نقال داستانهای حماسی، قومی و موسیقی فولکور و سنتی و باستانی ایران میشناسند. همچنین نقال توانایی قابل توجهی برای حفظ اشعار و نثرهای با مصما دارد. این فرد همچنین توانایی بداهه گویی و مهارت در سخنرانی نیز دارد. در واقع نقال را میتوان کسی تعریف کرد که درونمایه نقلهایش بیشتر پیرامون داستانهای پادشاهان و پهلوانان ایران است و روایت شعر یا نثر موردنظر را با حرکات و گاهی مزین به موسیقی بازگو میکند.
همچنین نقالی لباس مخصوصی دارد که بسیار ساده است و گاه آن را همراه با کلاه باستانی یا کتهای زرهی میبینید که در طول اجرای برنامه برای روایت صحنههای نبرد پوشیده می شود. برخی از نقالان از عصا یا چوبی در دست در هنگام نقالی استفاده میکنند تا وجه شباهت بیشتری با حکیم و یا راوی داشته باشند. نقالان را با توجه به نوع داستانهایی که بازگو میکردند و میزان تسلط آنها به نقالی، میتوان به سه دسته تقسیم کرد. گروه اول از این سه دسته، شاهنامهخوانان یا نقالانی که فقط به نقل داستانهای حماسی شاهنامه میپرداختند، هستند.
گروه دوم شامل نقالانی میشود که در نقل داستانهای تاریخی و افسانهای مانند اسکندرنامه مهارت داشتند و گروه سوم را مذهبی خوانهایی تشکیل میدهد که داستانهای دینی مذهبی مانند حیدرنامه به خوبی از بر بوده و به نحو احسن اجرا میکنند. لازم به ذکر است که نقالی آیینی ملی در ششمین اجلاس میراث معنوی ناملموس یونسکو به ثبت رسیده است. این ثبت در سال ۲۰۱۱ و با کمک و همکاری سازمان میراث فرهنگی گردشگری، بنیاد فردوسی، مرکز هنرهای نمایشی کشور و خانه تئاتر انجام شده است.
موسسه همای هنر و کتابخوانی، تند خوانی
موسسه همای هنر یک آکادمی فعال در زمینه آموزش است. این آکادمی از طریق داشتن اساتید معتبر در زمینههای مختلف تونسته است همه ساله به پرورش مهارتهای مختلف در افراد کمک کند. این مهارت ها در زمینههای مختلف هنری، علمی و فرهنگی زیر نظر سازمان ارشاد اسلامی انجام میشود. دورههای آموزشی ای آموزشگاه هم به صورت حضوری و هم غیر حضوری است. یکی از مزیتهای که ثبت نام در دورههای آموزشی موسسه همای هنر وجود دارد ارائه مدرک معتبر از سمت سازمان ارشاد اسلامی است که قابل ارائه برای تمامی مجامع داخلی و بین المللی است. از جمله دورههای آموزشی این آکادمی کتابخوانی، تند خوانی، قصه گویی و نقالی است.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.